استاندارد ايزو چيست؟

استاندارد ايزو چيست؟ ایزو (ISO) مخفف عبارت International Organization for Standardization به مفهوم سازمان بین‌المللی برای استانداردسازی است.

در حال حاضر، این سازمان بین‌الملی متشكل از یك شبكه از مؤسسات استاندارد ملی در 157كشور دنیا است، كه بر پایه یك مركز در هر كشور و یك مركز اصلی در شهر ژنو – سوئیس- فعالیت می‌كند كه وظیفه هماهنگی مراكز مختلف را برعهده دارد.
امروزه رعایت استانداردهای ایزو در تولید و عرضه محصولات و خدمات از چنان اهمیتی برخوردار است كه در عرصه تجارت جهانی، استاندارد‌های ایزو شرط اولیه در داد و ستدهای بین‌المللی قرار گرفته است.

•  استاندارد ISO 9000
  در سال 1987 كمیته‌ فنی 176 سازمان بین المللی استاندارد (ISO/TC176) سری استانداردهای ایزو 9000 را به جهانیان ارائه نمود. هدف از تدوین این سری استاندارد به وجود آوردن الگوئی بین‌المللی برای پیاده‌سازی و استقرار سیستم‌های مدیریت و تضمین كیفیت بوده كه مورد استقبال فراوان در سطح دنیا قرار گرفت.
  سری استانداردهای ایزو 9000 در سال 1994 و 2000 با نگرش فرآیندگرا و نهادینه نمودن بهبود مستمر در سیستم مدیریت كیفیت سازمان از طریق اصلاح فرآیندها، مورد ویرایش قرارگرفت.
  در واقع استاندارد ایزو 9000 به یك محصول خاص داده نمی‌شود، بلكه فرآیند تولید كالا یا خدمات را در یك واحد تجاری مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
  مزایای بكارگیری استاندارد ایزو 9000
  بررسی مجدد فعالیت های سازمان بر اساس اهداف سازمان و رفع كاستی‌ها
  •    شفافیت فرآیندها و شاخص ها در سازمان
  •    جلوگیری از دوباره كاری ها به واسطه تعریف فعالیتهای برنامه ریزی شده و سیستماتیك
  •    كاهش هزینه ها
  •    ایجاد اطمینان و اعتماد در درون سازمان
  •    ایجاد اطمینان و اعتماد درون سازمان (مشتری)
  •    افزایش توان رقابت در عرصه بین الملل
  دامنه كاربرد: این استاندارد در كلیه سازمانهای تولیدی، خدماتی و پژوهشی و آموزشی و غیر كاربرد دارد.

بیشتر بدانیم : استاندارد ايزو ISO 22000

•  استاندارد ISO 14000
  استانداردهای خانواده ISO 14000 شامل استانداردهای بین الملی در رابطه با سیستم‌های زیست محیطی است. این استانداردها در سال ???? میلادی توسط كمیته فنی ??? سازمان ایزو بوجود آمدند.
  یك سیستم مدیریت زیست محیطی می‌تواند به عنوان بخشی از سیستم‌های جامع مدیریت به حساب آید.
  این سیستم شامل ساختار سازمانی، فعالیت‌های طرح‌ریزی، تعریف مسوولیت‌ها، تعیین روش‌ها و فرایند‌ها و همچنین در اختیارگیری منابع لازم برای تهیه، اجرا، بازنگری و حفظ خط مشی زیست‌محیطی سازمان است.
  این استاندارد مساله اصلی فرآیند تولید و به عبارتی پشت پرده عرضه یك كالا است، نه خود كالا.
  در واقع این گواهینامه به واحدی اعطا می‌شود كه در درازمدت برنامه‌های عملی برای كمك به پاكیزه ماندن محیط‌زیست داشته باشد و آنها را به درستی اجرا كند.
  مزایای بكارگیری استاندارد ایزو 14000
  ایجاد سیستمهای مدیریت زیست محیطی كه منجر به حفاظت بیشتر از محیط زیست می شود.
  •    به حداقل رسانیدن موانع غیر تعرفه ای تجاری و تسهیل تجارت بین الملل با توجه به بها دادن بیشتر به محیط زیست در سازمان‌ها
  •    جلب مشتریان بیشتر و افزایش سهم بازار در سطح بین المللی
  •    افزایش رعایت مقررات و قوانین مربوط به محیط زیست
  •    استفاده بهینه از منابع طبیعی
  •    تسهیل تجارت بین الملل
  •    ایجاد ارزش افزوده بیشتر برای سازمان
  دامنه كاربرد: این استاندارد برای كلیه صنایع و سازمان‌های مختلف تولیدی و خدماتی كاربرد دارد

استاندارد ايزو چيست؟

•  استاندارد OHSAS 18001
  سری ارزیابی ایمنی بهداشت شغلی (Occupational Health & Safety Assessment Series) استانداردی قابل امتیازبندی و اخذ گواهینامه است.
  در سال 1998 كمیته‌ای متشكل از موسسه استاندارد بریتانیا، شركتهای اصلی گواهی دهنده انگلستان و سایر سازمانهای بین‌المللی استاندارد تشكیل شد كه هدف آن تهیه و تدوین استانداردی واحد بود.
  OHSAS 18001 در پاسخ به نیاز سازمانها به یك استاندارد سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی، كه بوسیله آن بتوانند سیستم مدیریت خود را در زمینه‌های بهداشتی و ایمنی ارزیابی كنند تدوین شده است.
  ساختار استاندارد OHSAS 18001 سازگار با استانداردهای ایزو 9000 و ایزو 14000 است تا سازمان‌ها بتوانند به راحتی سیستم‌های مدیریت كیفیت، محیط زیست و بهداشت شغلی و ایمنی را با یكدیگر ادغام و سیستم مدیریتی یكپارچه‌ای را ایجاد نمایند.
  یك سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی، سازمان را در شناسایی، حذف و یا به حداقل رساندن خطرات مرتبط با بهداشت و ایمنی كاركنان خویش و سایر طرف‌های ذینفع كه در معرض آن قرار دارند، یاری می‌كند.
  مزایای بكار گیری استاندارد OHSAS 18001
  تفكری طرح ریزی شده و مستند در ارتباط با بهداشت و ایمنی شغلی
  •    ساختاری مناسب برای مدیریت بهداشت و ایمنی شغلی
  •    ایجاد محیط كاری ایمن‌تر و سالم‌تر
  •    افزایش آگاهی و دانش در خصوص مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی
  •    كاهش ریسك حوادث، رویدادها و ….
  دامنه كاربرد: این استاندارد در كلیه سازمان‌های تولیدی و خدماتی كاربرد دارد.

•  استاندارد ISO 22000
  ایمنی غذا وابسته به بروز مخاطرات بیماری‌زایی غذایی در هنگام مصرف می‌باشد. كنترل كافی و مناسب در طول زنجیره غذایی امری ضروری بنظر می‌رسد چرا كه در هرمرحله از زنجیره غذایی ممكن است مخاطرات ایمنی غذا رخ دهد. لذا رسیدن به ایمنی غذا بایستی با تلاش همه گیر طرفهای زنجیره غذا صورت پذیرد.
  بكارگیری این استاندارد به سازمانهایی كه در رده‌های مختلف زنجیره غذایی قرار دارند كمك می‌كند كه بتوانند مخاطرات موجود در سیستم خود را شناسایی و كنترل نمایند.
  این استاندارد مجموعه تركیبی موثری را جهت حصول اطمینان از ایمنی غذا در طول زنجیره غذایی ایجاد می‌نماید كه عناصر كلیدی آنها شامل ارتباط متقابل، سیستم مدیریت، برنامه‌های پیشنهادی و اصول HACCP می‌باشد.
  دامنه كاربرد: كلیه سازمانها در محدوده زنجیره غذایی شامل تولیدكنندگان مواد اولیه در كارخانه‌های تولید مواد غذایی و خوراك دام، عوامل درگیر با حمل و نقل و انبارش، فروشگاه‌های خرده فروشی و تامین كنندگان خدمات مرتبط با غذا نظیرخدمات بسته‌بندی و … می‌توانند از این استاندارد بهره جویند.

•  استاندارد ISO /IEC 17020
  یكی از استانداردهای تخصصی است كه برای معیارهای عمومی برای فعالیت انواع مختلف سازمانهای بازرسی كننده می‌باشد. هدف از این استاندارد مشخص كردن معیارهای عمومی سازمان‌های بازرسی كننده بیطرف, قطع نظر از بخش مورد بازرسی, می‌باشد.
  این استاندارد همچنین معیارهای استقلال را نیز مشخص می نماید. این استاندارد برای استفاده سازمانهای بازرسی كننده و مراجع تایید صلاحیت و نیز سایر سازمان‌های مرتبط با شناسایی صلاحیت سازمان های بازرسی كننده در نظر گرفته شده است.
  دامنه كاربرد: این استاندارد برای كلیه شركت ها و موسسات بازرسی كاربرد دارد.

•  استاندارد  ISO /IEC 17025
  روند تخصصی شدن فعالیت‌های سازمان‌ها موسسات و سازمان‌های تدوین كننده استاندارد را بر آن می‌دارد تا نیازمندی‌های خاصی را جهت حصول اطمینان از كیفیت خدمات این نوع سازمان‌ها تدوین نمایند.
  علاوه بر استاندارد ایزو 9000 كه الزامات عمومی سیستم مدیریت كیفیت را برای كلیه سازمانها بیان می‌نماید در صنایع مختلف استانداردهایی منتشر می‌شود كه الزامات خاصی را برای آن تعریف می‌نماید كه این الزامات به صورت مكمل – جایگزین الزامات عمومی سیستم مدیریت كیفیت سازمان را شكل می‌دهد.
  این استاندارد تخصصی برای تشریح سیستم مدیریت كیفیت آزمایشگاهها تدوین شده است.
  به بیان دیگر این استاندارد برای كلیه آزمایشگاه‌های ارایه دهنده خدمات اندازه‌گیری، تست، آزمون و كالیبراسیون (آزمایشگاه‌های صنعتی) بدون توجه به تعداد پرسنل یا گستردگی محدوده فعالیتهای آن قابل كاربرد می‌باشد.

• HACCP
  مجموعه الزامات مربوط به سیستم مدیریت بهداشت مواد غذایی است كه به معنی تجزیه و تحلیل خطر و نقاط كنترل بحرانی می‌باشد كه برای اولین بار در سال 1971 در كنفرانس ملی حفاظت مواد غذایی مطرح شد. سپس در سال 1973 سازمان فضا نوردی آمریكا (ناسا) با همكاری شركت پیلسبوری این سیستم را برای اطمینان از سلامت مواد غذایی فضا نوردی اجرا كردند.
  این سیستم در سال 1985 به اطلاع عموم رسید و در سال 1993 توسط كمیسیون كدكس پذیرفته شد.
  در سال 1377 موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران آیین كار استفاده از آنرا تحت عنوان استاندارد ملی 4557 منتشر كرد. حروف كلمات این سیستم با هدف ایمن‌سازی فرآیندهای تولید مواد غذایی و پیشگیری از بروز حوادث ناشی از مشكلات بهداشتی مواد غذایی در سازمانها مستقر می‌شود.

استقرار این سیستم در سازمان با توجه اجرای مراحل كنترل مناسب و موثر در طول فرآیندهای پذیرش مواد اولیه، تولید محصول، انبارش و نگهداری و ارسال محصول به سازمان اطمینان می‌دهد كه با حداقل هزینه مطمئن‌ترین كنترلها را انجام می‌دهد و می‌توان به مزایای زیر اشاره كرد:
ایجاد اطمینان در مصرف كنندگان محصولات
•    حركت به سمت تولید بدون نقص
•    پیشگیری از مخاطرات شیمیایی، میكروبی و فیزیكی كه ممكن است در فرآورده‌های غذایی موجب خسارت رساندن به مشتری و كاهش اعتبار سازمان شود.
•    سازگاری با سایر سیستمهای مدیریت كیفیت
كلیه سازمانهای تولیدی و خدماتی كه در زنجیره تامین مواد غذایی جامعه نقش ایفا می‌كنند مانند مجتمع های كشت و صنعت، تولید كنندگان مواد غذایی، توزیع‌كنندگان مواد غذایی، سردخانه ها و…. می توانند با استفاده از این اصول نسبت به تضمین سلامت محصولات غذایی خود اطمینان لازم را كسب نمایند.

• IMS و HSE
  یك سیستم مدیریت سازمان یافته چارچوبی ایجاد می‌كند كه در قالب آن افراد می‌توانند به طور منظم برای سازمان كار كنند و در مقابل درآمد مطلوب با روش كارآمد و موثر بدست بیاورند.
  به عبارت دیگر سیستم مدیریت روشی است كه ما می‌خواهیم كارها انجام شوند. سیستم مدیریت می‌تواند در زمینه‌های گوناگونی همچون كیفیت، بهداشت و ایمنی و محیط زیست مدنظر قرار گیرد. بطور طبیعی مركز توجه و تأكید هر یك از اجزاء سیستم با دیگری تفاوت دارد..
  به عنوان مثال، سیستم مدیریت كیفیت بر نیازهای مشتری تأكید دارد، در حالی كه سیستم مدیریت محیط زیست نیازهای طیف گسترده‌ای از طرف‌های ذینفع و تقاضای رو به رشد جامعه نسبت به حفاظت محیط زیست را بیان می‌كند و سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی كانون توجه خود را بر حفظ ایمنی سرمایه‌ها و بهداشت شغلی نیروی انسانی در سازمان قرار می‌دهد.