عملکرد واقعی مناطق ویژه اقتصادی چیست؟

عملکرد واقعی مناطق ویژه اقتصادی :

افزایش نامتوازن و غیرمنطقی ایجاد مناطق ویژه آزاد اقتصادی یکی از چالش‌های اقتصادی به شمار می آید، نگاهی به عملکرد این مناطق در طول سال‌های اخیر نشان می‌دهد که دست‌کم، بند 11 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی مبنی بر توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور به منظور موارد ذیل تحقق نیافته‌است :

• انتقال فناوری‌های پیشرفته
• گسترش و تسهیل تولید
• صادرات کالا و خدمات
• تامین نیاز‌های ضروری
• منابع مالی از خارج

مشارکت یا ادغام‌های راهبردی، دیجیتالی‌سازی و توسعه آن، ایجاد اتصال‌های داخلی و منطقه‌ای و استفاده از جدیدترین ابزار‌های تامین مالی نوآور از مواردی هستند که می‌توانند در چارچوب مدل توسعه جامع یک منطقه آزاد یا ویژه اقتصادی در نیل به اهداف توسعه پایدار و فراگیر آن کمک کند.
همچنین، نبود آمار و اطلاعات منسجم از وضعیت متغیر‌های اقتصادی و اجتماعی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در کشور به‌خصوص، عدم دسترسی به رشد میزان تولیدات صنعتی و صادرات کالا و خدمات، رشد درآمد سرانه منطقه و نیز عدم اطلاع و دسترسی به گزارش عملکرد بودجه این مناطق، نیز یکی دیگر از چالش‌های مناطق ویژه و آزاد اقتصادی در ایران است، در این میان بهره‌برداری از تجارب و یافته‌های بهترین الگو‌های موفق انجام شده در سایر کشورها، در طراحی سیاست‌های لازم متناسب با شرایط داخلی، موثر خواهد بود.
عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران، با بیان اینکه در برخی از مناطق ویژه اقتصادی جهان، از این مناطق به عنوان آزمایشگاه معرفی و اجرای یک سیاست اقتصادی جدید در زمینه جذب سرمایه‌گذاری و توسعه صادرات استفاده می‌شود، گفت: بررسی‌های به عمل آمده در رابطه با 100 نمونه منطقه ویژه اقتصادی در کشور‌های جهان، حاکی از این است که مهم‌ترین امکاناتی که توسط یک منطقه ویژه اقتصادی به کسب‌و‌کار‌ها ارائه می‌شود شامل تامین زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات در 80 منطقه، پشتیبانی گمرکی در 60 منطقه، خدمات مالیاتی در 40 منطقه و صدور مجوز‌های کسب‌و‌کار در 40 منطقه است.

بر اساس برآورد سازمان آنکتاد بیش از 4800 منطقه ویژه اقتصادی در جهان وجود دارد و این مناطق همچنان جزو محور‌های کاری سیاستگذاران سرمایه‌گذاری در کشور‌ها محسوب می‌شود. با توجه به فضای چالشی فعالیت مناطق ویژه اقتصادی و تحولات صنعتی اخیر به ویژه در حوزه فناوری، لازم است که این مناطق بازاندیشی در خصوص مزایای رقابتی خود داشته باشند.