بررسی حقوق و امتیازات مودیان در قانون مالیات
بررسی حقوق و امتیازات مودیان در قانون مالیات : مالیات از مظاهر حاكمیت دولت به شمار می‌رود و به‌عنوان یكی از مهم‌ترین منابع درآمدهای دولت نقش برجستهای در تأمین هزینه‌های عمومی ایفا می‌كند. ازاین‌رو حقوق و تكالیف نظام و مؤدیان مالیاتی اهمیت و جایگاه ویژه‌ای در سیستمهای مالیاتی دارد. حقوق و امتیازات مالیاتی اختیارات و اقتدار ویژه‌ای به دستگاه مالیاتی در امر تشخیص و وصول مالیات اعطا می‌كند تا زمینه تحقق وصول مالیات فراهم شود. در كنار این امتیازات دستگاه مالیاتی، حقوق مؤدیان مالیاتی نیز اهمیت زیادی دارد، چراكه رعایت این حقوق می‌تواند به تعدیل رابطه نظام مالیاتی كمك كند و اعتماد و اطمینان مؤدیان مالیاتی را به‌نظام مالیاتی كشور افزایش دهد.
حقوق مؤدیان، مجموعه حقوقی است كه افراد به اعتبار موقعیت شهروندی در كشور خود دارا میشوند. حقوق و امتیازات مؤدیان مالیاتی از مقوله‌های خاص حقوق شهروندی به شمار می‌رود. بر اساس قانون هر شهروندی دارای حقوقی است كه دولت موظف به تحقق آن‌ها است. حقوق مؤدی مالیاتی را می‌توان شامل برخی حقوق مثل اطلاع از قوانین و مقررات، حق رازداری و حق اخذ توضیحات دانست كه نظام مالیاتی موظف به رعایت آن‌ها است.
رعایت حقوق مؤدیان از یك‌سو به‌نظام مالیاتی و مأموران آن و از سوی دیگر به مراجع حل اختلاف مرتبط است. حقوق مؤدیان مالیاتی كه باید توسط مقامات و مأموران مالیاتی و مراجع اختصاصی حل‌وفصل اختلافات مالیاتی در برخورد و رفتار با مؤدیان مالیاتی رعایت شود، انواع مختلفی دارد كه مهم‌ترین جلوه این حقوق در نظام مالیاتی را می‌توان «حق رفتار منصفانه با مؤدی» دانست به این معنا كه مراجع تشخیص و وصول مالیات با مؤدی برخوردی منصفانه داشته باشند و با رعایت انصاف و عدالت با وی رفتار كنند.
از سوی دیگر دستگاه مالیاتی برای تشخیص و وصول مالیات به اطلاعاتی مهم از كسب‌وكار و درآمد مؤدی نیاز دارد و مؤدی نیز مكلف است كه این اطلاعات را در اختیار مأمور مالیاتی قرار دارد اما از سوی دیگر از «حق رازداری یا عدم افشای اطلاعات مالیات» نیز برخوردار است. در ماده 232 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب سال 1394 آمده است، مأموران مالیاتی باید اطلاعاتی را كه ضمن رسیدگی به امور مالیاتی مؤدی به دست می‌آورند، محرمانه تلقی و از افشای آن جز در امر تشخیص درآمد و مالیات خودداری كنند چراكه در صورت افشا طبق قانون مجازات اسلامی با آن‌ها رفتار خواهد شد.
یكی از مهم‌ترین حقوق شهروندی و مالیاتی، «حق كسب اطلاع یا دسترسی شهروندان به اطلاعات پروندههای مالیاتی» است. بر اساس این حق، مؤدیان مالیاتی باید حق داشته باشد كه در مورد نحوه تشخیص درآمد مشمول مالیات، هرگونه اقدام و تصمیم‌گیری در مورد حل اختلافات مالیاتی و هرگونه اقدام در جهت وصول مالیات از اموال و دارایی‌های خود كسب اطلاع كند و دستگاه مالیاتی نیز مكلف است این اطلاعات را در اختیار او قرار دهد. بر این اساس، در ماده 237 قانون مالیات‌های مستقیم، برگ تشخیص مالیات باید متكی بر دلایل و اطلاعات كافی و به نحوی تنظیم گردد كه كلیه فعالیت‌های مربوط و درآمدهای حاصل از آن به‌طور صریح در آن قید و برای مؤدی روشن باشد. امضاكنندگان برگ تشخیص مالیات باید نام كامل و سمت خود را در برگ تشخیص به‌طور خوانا قید نمایند و مسئول مندرجات برگ تشخیص و نظریه خود ازهرجهت خواهند بود؛ و در صورت استعلام مؤدی از نحوه تشخیص مالیات مكلف‌اند جزئیات گزارشی را كه مبنای صدور برگ تشخیص قرارگرفته است به مؤدی اعلام نمایند و هرگونه توضیحی را در این خصوص بخواهد به او بدهند.
بیشتر بدانید : فروش كالاهای خارجی با معافیت از پرداخت حقوق ورودی به مسافرین
در قوانین مالیاتی برخی كشورها از حقی به نام «حق ممیزی‌های معقول» نام‌برده شده است كه در آن مؤدی مالیاتی از این حق برخوردار است كه ممیزی مالیات در زمان، مكان و در شرایط معین صورت گیرد. به‌عنوان‌مثال، در این زمینه ماده 156 قانون مالیات‌های مستقیم، مأمور مالیاتی را مكلف می‌كند، اظهارنامه مؤدیان را حداكثر تا یك سال از تاریخ انقضای مهلت مقرر برای تسلیم اظهارنامه رسیدگی نماید و درصورتی‌كه ظرف مدت مذكور برگ تشخیص درآمد صادر ننماید و یا تا سه ماه پس از انقضای یك سال فوق‌الذكر برگ تشخیص درآمد مذكور را به مؤدی ابلاغ نكند اظهارنامه مؤدی قطعی تلقی می‌شود.
همچنین مؤدیان مالیاتی حق دارد توضیحات لازم را در مورد نحوه ارزیابی و تشخیص مالیات از مأموران مالیاتی و آراء حل اختلاف مالیاتی دریافت كند كه از آن به «حق اخذ توضیحات لازم» یاد می‌شود. همان‌طور كه قبلاً گفته شد، در ماده 237 قانون مالیات‌های مستقیم، در صورت استعلام مؤدی در مورد نحوه تشخیص مالیات، مأمور مالیاتی مكلف است جزئیات مبنای صدور برگ تشخیص قرارگرفته است به مؤدی اعلام نمایند و هرگونه توضیحی را در این خصوص بخواهد به او بدهند.
لطفا در مورد این مطلب نظر دهید