تفاوت بین لوله و تیوب

به نام ایزد یكتا

تفاوت بین تیوب و لوله

تعریف لوله : لوله ظرفی است تو خالی با مقطع دایره ای كه دارای قطر ،ضخامت و طول مشخص است كه برای جابجایی و انتقال سیالات بكار میرود و ازجنسهای مختلفی مانند :فولادی ،بتنی، فایبر گلاس و ….. تشكیل شده است.

لوله ها از نظر ساخت به دو دسته ،لوله بدون درز (Seamless) و لوله های درز دار(Welded) تقسیم بندی میشوند.

نمونه لوله های رایج در صنعت عبارتند از :

ASTM A53 Specification for pipe, steel, black and hot-dipped, zinc coated, welded and seamless

ASTM A106                 Specification for seamless carbon steel pipe for high-temperature service  

ASTM A333                              Specification for seamless and welded for low-temperature service

*لوله های بدون درز (Seamless Pipe)

این لوله ها از شمش های با مقطع تو پر و دایره ای و با نیروی حرارت و كشش توسط غلطك ،تولید میگردند. لوله های بدون درز معمولا تا قطر 16 اینچ ساخته میشوند.

*لوله های درز دار (Welded Pipe)

جهت ساخت اینگونه از لوله ها از ورقهای فولادی و با استفاده از جوشكاری ساخته میشوند.لوله های درز دار معمولا به دو روش جوشكاری زیر پودری (SAW) و جوشكاری مقاومت الكتریكی (ERW) تولید می گردند لوله های درز دار از نظر درز به دو دسته تقسیم میشوند كه عبارتند از :

1-لوله های درز مستقیم          Straight seam pipe

2-لوله های درز مارپیچ     Spiral seam pipe          

مشخصات ابعادی لوله ها

قطر اسمی لوله      NPS        Nominal Pipe Size

قطر داخلی لوله        ID          Inside Diameter

قطر خارجی لوله    OD        Outside Diameter

كلاسه ضخامات لوله     SCH                Schedule

ضخامت t                Wall               Thickness

طول لوله         length         

آرایش سر لوله       End preparation            

مفاهیم NPS ، OD ،  ID برای لوله ها

لوله ها دارای  OD مشخص می باشند، هر چند كه ضخامت آنها متفاوت باشد. یك لوله با قطر اسمی ثابت برای ضخامتهای متفاوت، قطر خارجی آن یكسان است.به عنوان مثال قطر خارجی (OD)لوله سایز 8 اینچ با Sch60 ، Sch40 ،و….. یكسان میباشدو برابر 8.625 اینچ است.

تا سایز  NPS≤12” قطر اسمی با قطر خارجی یكسان نیست و مقدار قطر خارجی بزرگتر از قطر اسمی است برای مثال لوله با قطر اسمی 10اینچ قطر خارجی آن 10.750اینچ می باشد.

از سایز 14 اینچ به بالا قطر اسمی لوله با قطر خارجی آن برابر می شود.

كلاسه ضخامت لوله(Schedule No)

كلاسه ضخامت لوله به منظور سهولت در تجارت لوله بكار می رود.مثلا بجای اینكه بگوییم لوله سایز 10 اینچ با ضخامت 9.27  میلیمتر ، لوله سایز 10  اینچ با Sch40

فرمول تقریبی محاسبه Sch. لوله

Sch.= (3+ID)/T  كه در آن ID=Inside diameter  و  T=Thickness است.

نكته : بمنظور سهولت در كاربری تجارت كلاسه های رایج ضخامت به نامهای ذیل عنوان می شوند.

STD = Standard                XS = Extra Standard                 XXS = Double Extra Standard

به لوله ها با ضخامت بالا مانند XXS ، Sch160 ،Sch140 ،Sch120  لوله های HEAVY WALL نیز میگویند.

تعریف تیوب

تیوبها معمولا برای كاربردهای انتقال حرارت و فشارهای بالاو دمای بالا مورد استفاده قرار میگیرند . نسبت به خزش مقاوم بوده و از آنها در بویلرها ،كوره های نفتی و مبدلهای حرارتی استفاده میگردند.

تیوبها دارای طول مشخص نمیباشند . ضخامت تیوبها در سرتاسر انها یكسان است درحالیكه این ضخامت در لوله دارای مقدار تلرانس مجاز است. نمونه های رایج تیوب در صنعت عبارتند از :

ASTM  A178   Specification for Electric-Resistance Carbon Steel and Carbon-Manganese Steel Boiler and Superheater Tube

ASTM  A179      Specification for Seamless Cold-Drawn Low-Carbon Steel Heat-Exchanger and Condenser Tubes  

ASTM  A192     Specification for Seamless Carbon Steel Boiler Tubes for High-Pressure Service

ASTM  A209                   Specification for Seamless Carbon-Molybdenum Alloy-Steel Boiler and Superheater Tubes

مشخصات فنی تیوبها

*قطر اسمی تیوبها با قطر خارجی آنها برابر است.

*كلاسه ضخامت تیوبها با BWG=Birmingham Wire Gauge  مشخص میگردد.

*با افزایش BWG ،ضخامت تیوب كاهش میابد.

با سپاس فراوان – یوسف امامی