بخشنامه ها و مجوزهای لازم جهت واردات چای : واردات چای در بسته بندی كمتر از 10 كیلو گرم غیر مجاز است. براساس این گزارش، واردكنندگان در صورت خرید یك كیلوگرم چای خشك تولید داخل می توانند یك و نیم كیلوگرم چای از خارج كشور وارد كرده و پس از اخذ گواهی از سازمان چای كشور و ثبت سفارش در وزارت بازرگانی با ماخذ حقوق ورودی چهار درصد ترخیص كنند و در صورت فقدان خرید چای ایرانی مشمول پرداخت حقوق ورودی ماخذ منضم به جداول مقررات صادرات و واردات خواهند بود. بدیهی است اخذ كلیه مجوزهای قانونی از جمله (گواهی استاندارد، بهداشت و درمان، سازمان انرژی اتمی و…) و رعایت سایر مقررات الزامی .است
مختصری راجع به چای و خواص آن و آمار واردات چای
چای نام یك گیاه و نوشیدنی ساخته شده از این گیاه است. چای واژهای است چینی كه در چین و شمال هندوستان به كار میرود و تقریباً با همان تلفظ وارد زبان فارسی شدهاست. آمار نشان میدهد،چای دومین نوشیدنی محبوب در جهان پس از آب، است .چای نوشیدنی سبك با رایحهای مطبوع اولینبار در چین و صرفا برای مصارف درمانی مورد استفاده قرار گرفت و در قرن 17 میلادی بود كه مورد توجه انگلستان نیز واقع شد و روند صادرات و واردات این محصول آغاز شد.
نام این گیاه در گویش چینی جنوبی چای و در گویش چینی شمالی به صورت تِی تلفظ میشد و هردو تلفظی از یك واژه یگانه در چین قدیم هستند. مردم اروپای غربی نام این گیاه را از چینیان شمالی و مردم خاورمیانه و شمال آفریقا نام آن را از چینیان جنوبی آموختند.
انواع چای براساس نوع فرآوری خود قابل تمایز هستند. برگهای بوته گیاه چای، اگر به سرعت پس از چیده شدن، خشك نشوند، پلاسیده و اكسیده میشوند. این فرایند مشابه با تبدیل جو به مالت است، كه درآن نشاسته به انواع شكر تبدیل میشود؛ برگهای آن به سرعت تیره میشوند، و سبزینه آن تخریب شده و مواد جوهرمازو درآن آزاد میشود. گام بعدی در فرآوری، متوقف ساختن روند اكسیداسیون در مرحلهای ازپیشتعیینشده و از طریق از بین بردن آب برگها با حرارت دادن آنها میباشد.
اصطلاح «تخمیر» (احتمالاً به وسیله پرورشدهندگان انگور) برای تشریح این فرایند بكار برده شده، و حتی در مواردی كه هیچگونه تخمیر واقعی (یعنی این فرایند با مخمر انجام نگرفته و اتانول هم تولید نشود) صورت نگرفته باشد، استعمال شدهاست. اما بدون كنترل دقیق رطوبت و دما، قارچها بروی سطح چای رشد میكنند. قارچها سبب تخمیر واقعی در چای میشوند كه سبب آلودگی چای با مواد سمی و سرطانزا گشته، كه در نتیجه آن چای را باید دور ریخت.
برای دریافت اطلاعات پیرامون واردات کالا و ترخیص کالا کلیک کنید.
ازلحاظ سنتی، چای بر اساس درجه و دوره تخمیر شدن (اكسیداسیون) برگها، به گروههای زیر طبقهبندی میشود:
- چای سفید: برگهای تازه (جوانهها) كه تحت عمل [اكسیداسیون] قرار نگرفتهاند؛ شكوفههای چای را برای جلوگیری از تشكیل سبزینه (كلروفیل) از نور خورشید میتوان دور نگه داشت. چای سفید نسبت به دیگر انواع چای در مقادیر كمتری تولید میشود و میتواند از همان نوع چای كه با روشهای دیگر تولید شده ازلحاظ قیمت نسبتاً گرانتر تمام شود. این نوع چای در كشورهای دیگر به غیر از چین، كمتر شناخته شدهاست، اگرچه این شناخت با عرضه چای سفید به شكل كیسهای، و نیز چای سفید سرد و فوری، بیشتر شدهاست.
- چای سبز: فرایند اكسیداسیون پس از گذشت زمان اندكی از طریق حرارت یا با بخار كه یك روش سنتی ژاپنی است یا به وسیله بو دادن آن در تابههای داغ، به عنوان یك روش سنتی چینی متوقف میشود. برگهای چای را میتوان به شكل برگهای جداگانه یا تبدیل شده به حبه كه برای تولید چای باروتی استفاده میشود، برای خشك كردن كنارگذاشت. فرایند اخیر، زمانبر بوده و به عنوان نمونه تنها برای چایهای زرین (pekoe) با كیفیت بالا استفاده میشود. چای یك یا دو روز پس از چیدن، فرآوری میشود.
- چای اولانگ (Oollong): عمل اكسیداسیون در حد فاصل بین استانداردهای زمانی مربوط به چای سبز و چای سیاه متوقف میشود. فرایند اكسیداسیون دو تا سه روز به طول خواهد انجامید.
- چای قرمز: میگذارند برگهای چای بطور كامل اكسیده شود. چای سیاه در بیشتر نقاط جنوب آسیا (هند، سریلانكا، بنگلادش، پاكستان و غیره)، و نیز درقرن اخیر دربسیاری از كشورهای آفریقائی از جمله كنیا، بروندی، روآندا، مالاوی و زیمبابوه متداول بودهاست. ترجمه لغت به لغت عبارت «چای قرمز» را در زبان چینی، میتوان برای عاشقان چای بكار برد. چینیها آن را «چای سرخ» مینامند زیرا رنگ مایع دم كرده آن سرخ است. غربیها هم آن را «چای سیاه» میگویند چون برگهای چایی كه معمولاً دم میكنند به رنگ مشكی است. اما چای قرمز به رویبوس نیز اشاره میكند، كه یك ماده دمكردنی گیاهی دمنوش رایج در آفریقای جنوبی محسوب میشود. فرایند اكسیداسیون از حدود دو هفته تا یك ماه طول خواهد كشید. چای سیاه در طبقهبندی دیگر به عنوان چای «ناب» یا CTC (خرد، پخش و به هم پیچیده، روش تولیدی كه درسال1932ابداع شدهاست) مطرح میشود. چایهای سیاه غیر مخلوط نیز از طریق مكان، زمان و فصل (اول، دوم، یا پاییز) تولید خود شناخته میشوند. چایهای ناب و CTC طبق كیفیت برگ پس از تولید و بر اساس سیستم درجهبندی چای نیز درجهبندی میشوند.
- پوئر (Pu-erh): (در فلات كانتون چین به عنوان پولی (polee) نیز خوانده میشود)، دو نوع از این چای وجود دارد، «خام» و «رسیده». نوع خام یا سبز آن را میتوان بلافاصله مصرف نمود یا گذاشت تا رسیدهتر شود. طی فرایند رسیدن گیاه چای، چای متحمل عملیات تخمیر ثانویه و میكروبی (باكتریایی) میشود. پوئر رسیده از از برگ سبز چای ساخته میشود كه بطور مصنوعی اكسیده میشود تا به طعم فرایند رسیدن طبیعی خود نزدیك شود. این عمل تحت فرایند مشابهی كنترل میشود تا آنها را با هم تركیب نماید كه در آن هم رطوبت و هم دمای چای بطور دقیقی تحت نظارت قرار میگیرد. هردو نوع چای پوئر معمولاً به اشكال مختلفی متراكم میشوند ازجمله قالبی، قرصمانند، كاسهای شكل یا قارچمانند. درحالی كه بیشتر انواع چای درهمان سال اول تولید خود، مصرف میشوند، اما چای پوئر را برای بهبود طعم آن میتوان دِیرتر مصرف كرد و نوع خامش را بین 30 50 سال و نمونه رسیده اش را بین10 تا 15 سال نگهداری نمود، اگرچه كارشناسان و طرفداران آن درمورد دوره زمانی بهینه توقف فرایند رسیده شدن چای با هم اختلاف دارند. بیشتر اوقات، پوئر را برای مدت 5 دقیقه درآب جوش خیس میكنند. علاوه براین، برخی از ساكنان تبت از پوئر را با كره گاو كوهاندار تبتی (yak)، شكر و نمك میجوشانند و چای كره گاوی كه بسیار مقوی هم هست را تهِیه میكنند. چایهایی كه همچون پوئر و لیوبائو Liu bao بر روی آنها اكسیداسیون ثانویه واقع میشود، در چین به عنوان چای سیاه شناخته میشوند. این را نباید با اصطلاح انگلیسی چای سیاه اشتباه گرفت كه درچین به آن چای قرمز میگویند.
- بخشنامه ها و مجوزهای لازم جهت واردات چای – چای زرد: یا تحت نام «چای با كیفیت» در دربار سلطنتی استفاده شود، و یا چای مخصوصی مشابه با چای سبز، این نوع چای مرحله كند تری از خشك را سپری میكند.
- كوكیچا (Kukicha): همچنین چای زمستان نیز نامیده میشود، كوكیچا از شاخههای كوچك و برگهای كهنه و هرس شده گیاه چای طی فصل زمستانه و با برشتهسازی، عمل میآید. این ماده به عنوان یك غذای سالم در ژاپن و نیز در رژیمهای افزایش طول عمر بطور رایجی مصرف میشود.
- ژنمایكا (Genmaicha): درزبان ژاپنی به معنای چای برنج قهوهای رنگ است، آن چای سبزی است كه با برنج خشك قهوهای برشته شده (برخی اوقات برنج بوداده) تركیب میشود، و در ژاپن بسیار متداول بوده اما درچین هم مصرف میشود.
- چای گل (عطری): چایهایی كه با گلها فرآوری یا دم میشوند و هر نوع گلی هم برای گونه خاصی از چای همچون چای سبز یا سرخ، استفاده میشود. معروفترین چای عطری، چای یاسمن (هیوآنگ پین در فلات كانتون، هوآچا كه نوعی درخت گل در ماندارین چین است) یا چای سبز یا اولانگ معطر (یا دم شده) با گلهای یاسمن است. گلهای رز، سدر، لیچی (Lychee)، گل اسمانتوس، و گل داوودی نیز جزو گلهای رایج مورد استفاده در این نوع چای هستند.
علاوه بر قیمت مناسب خاصیت درمانی چای مخصوصا در حفاظت از دندانها موجب شد این محصول در قاره های مختلف جهان شناخته شوند و كشت آن در آفریقا و آمریكای جنوبی هم ادامه یافت. در حال حاضر انواع متعددی از چای همچون چای سیاه، سفید، سبز، زرد، اولانگ تولید صادر و وارد می شود.
بر اساس تازه ترین آمار ارائه شده در پایان خرداد ماه 1395 در مجموع 11600 تن چای وارد كشور گردیده كه ارزش آن معادل 54005904 دلار یا حدود 1640 میلیارد ریال است.
مهمترین كشورهایی كه به ایران چای داده اند عبارتند از هند، سری لانكا، كنیا، چین، امارات عربی متحده، ویتنام و تركیه.
براساس یافتههای موسسه پژوهش برنامهریزی و اقتصاد كشاورزی و توسعه روستایی، بررسی روند ده ساله دنیا نشان می دهد، مصرف چای در دنیا روند رو به رشد دارد و سالانه 4.8 میلیون تن چای در جهان مصرف میشود.
به گزارش خبرگزاری فارس، بر اساس یافتههای یك طرح تحقیقاتی موسسه پژوهش برنامه ریزی، اقتصاد كشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد كشاورزی، چای در جهان و ایران از نظر میزان مصرف و سهم در الگوی تغذیهای جایگاه منحصر به فردی دارد.
هرچند این محصول به لحاظ محتوی غذایی و دارا بودن مواد ضروری مورد نیاز بدن، قابل مقایسه با محصولات اساسی نیست، ولیكن اكثر خانوارها روزانه حداقل یك بار از این نوشیدنی به همراه صبحانه و یا به منظور رفع خستگی استفاده میكنند، لذا با توجه به تقاضای جامعه، بازار آن از اهمیت خاصی برخوردار است.
براساس آمار فائو، روند 10 ساله تولید جهانی چای، افزایشی بوده و در سال 2013، بالغ بر 5.3 میلیون تن برگ سبز چای در جهان تولید شده است. از این میزان تولید، حدود 85 درصد به قاره آسیا، 13 درصد به قاره آفریقا، 2 درصد به قاره آمریكا و 0.1 درصد به قاره اروپا و اقیانوسیه اختصاص داشته است. لذا موطن اصلی تولید چای، قاره آسیا بوده و دو كشور چین و هندوستان بیش از نیمی از تولید را به خود اختصاص دادهاند.
تجارت جهانی چای (مجموع صادرات و واردات) نیز با برخورداری از روند افزایشی طی دوره، در سال 2013 به رقم 3.94 میلیون تن رسیده است. بیش از نیمی از صادرات جهانی محصول در این سال توسط كشورهای شرق دور انجام شده و مابقی به كشورهای آفریقایی، آمریكای لاتین و جنوب غرب آسیا تعلق داشته است. پراكندگی كشورهای واردكننده محصول بالا بوده و دو كشور روسیه و انگلستان نزدیك به 20 درصد واردات را به خود اختصاص دادهاند. ایران نیز با سهم 4 درصدی واردات، هفتمین واردكننده بزرگ جهان بوده است.
برهمین اساس، مصرف چای كماكان سیر صعودی داشته وبه 4.8 میلیون تن در سال 2013 رسیده است. افزایش قابل ملاحظه تقاضا در كشور چین و هند، عامل این رشد بوده است به طور كلی از مجموع مصرف چای در سال مذكور، 800 هزار تن، سهم كشورهای توسعه یافته و 4 میلیون تن، سهم كشورهای در حال توسعه بوده است.
بررسی قیمت جهانی چای حكایت از افزایش مداوم قیمتها دارد كه این افزایش را معلول بهبود تعادل عرضه و تقاضای چای و تضعیف دلار آمریكا در مبادلات جهانی دانستهاند.سطح زیر كشت باغات چای كشور كه با توجه به اقلیم مناسب برای كشت، در مناطق شمالی و عمدتاً در استان گیلان متمركز است، براساس نقشهبرداری هوایی سال 1347، 32 هزار هكتار اعلام شده و قریب به 42 سال (تا سال 1389) تغییر محسوسی نداشته است؛ ولیكن از سال 1390 به علت وجود پارهای از مشكلات در تولید و صنعت چای كشور، رها شدن باغها و ركود گردش اقتصادی در تولید و فرآوری محصول حادث شده است. به همین سبب درحال حاضر سطح زیر كشت باغهای فعال چای 20 هزار هكتار برآورد میشود.
برهمین اساس، تولید برگ سبز چای و چای خشك نیز با كاهش مواجه بوده است. ولیكن باید به این نكته توجه داشت كه حمایت از چایكاران منجر شده تا پس از خشكسالی سال 1393 و كاهش عملكرد به پایینترین میزان طی دوره كه منجر به كاهش تولید به 65 هزار تن شد، كشور شاهد افزایش عملكرد و تولید برگ سبز در سالهای 1394 و 1395 باشد. میزان تولید در سال 1395، 110 هزار تن برآورد میشود.
صادرات چای ایران در دهه اخیر، روند كاهشی داشته و واردات رسمی، با متوسط رشد سالانه 5 درصد در حال حاضر، 50 هزار تن است. همچنین به موازات كاهش تولید چای خشك در این دهه، واردات آن افزایش یافته است. قیمت وارداتی نیز با روند افزایشی به هر كیلو 4.7 دلار رسیده است كه حدود 4 برابر قیمت صادراتی محصول است. بدین معنی كه در ازای صادرات 4 كیلو چای ایرانی، 1 كیلو چای خارجی به كشور وارد میشود. این در حالی است كه با عنایت به حدود 20 هزار تن تولید چای خشك در كشور، 24 هزار تن صادرات و 50 هزار تن واردات رسمی، مابقی تقاضا از طریق واردات غیر رسمی (قاچاق) به كشور انجام میشود كه مشكلات خاص خود از قبیل عدم رعایت استانداردهای لازم و بهداشتی در فرآیند انتقال، نگهداری، فرآوری و بستهبندی را به دنبال دارد.
بازار چای كشور تا سال 1378، در انحصار دولت قرار داشته و سازمان چای با خرید محصول تولید داخل و تبدیل آن در كارخانجات تابعه با پرداخت كارمزد معین، واردات چای و اختلاط آنها، كنترل بازار این كالا را در اختیار داشت. به دلیل انحصاری بودن تولید و بازرگانی چای توسط دولت در این شیوه، هیچ اهرم تشویقی مناسبی برای بهبود كیفیت برگ سبز برداشت شده و چای تولید شده وجود نداشته و همواره توجه تولیدكنندگان اعم از كشاورز و كارخانهدار تنها به كسب درآمد بیشتر از طریق افزایشی كمّی میزان تولید بدون توجه به كیفیت معطوف بود.
به همین سبب سعی در تغییر و تبدیل شیوه تولید انحصاری به شیوه تولید خصوصی شد. در این راستا طرحی به نام «طرح اصلاح ساختار چای» در سال 1378 به تصویب دولت رسید كه در اجرا با نواقص بسیار زیادی روبهرو شد و نه تنها موجب ارتقای كیفیت تولید نشد، بلكه صدمات زیادی را به ساختار این صنعت به ویژه به چایكاران و باغهای چای وارد آورد و موجب انباشت بیشتر چای خشك تولیدی در انبارها شد؛ لذا با توجه به اعتراضهای بسیار، دولت تصمیم به خرید برگ سبز از كشاورزان به صورت تضمینی گرفت و از سال 1384 وظیفه خرید برگ سبز به سازمان تعاون روستایی واگذار شد.
در این روش نیز دولت با خرید تضمینی محصول از چایكاران در بازار چای حضور كامل داشته و لذا این شیوه نیز به تنهایی نمیتواند به رقابتی شدن صنعت چای و كیفی شدن تولید كمك مؤثری نماید.
قیمت تضمینی برگ سبز چای در دهه اخیر دارای نوسانات زیادی بوده است بیشترین رشد قیمت متعلق به سالهای 1392 و 1393 است كه با عنایت به پیگیریهای دولت و سازمان چای كشور، قیمت خرید تضمینی متناسب با هزینههای واقعی تولید و تورم حاكم بر اقتصاد كشور از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است. این موضوع با مرتفع نمودن بخشی از نگرانیهای تولیدكنندگان، مشوقی برای چایكاران در احیای سطوحی از باغات رها شده در سالهای پس از آن بوده، به گونهای كه با وجود خشكسالی سال 1393 و كاهش تولید در این سال، تولید برگ سبز در سال 1394 روبه افزایش نهاده و پیشبینیها حاكی از رسیدن تولید به سطح 110 هزار تن در سال 1395 است.همچنین قیمت تضمینی محصول در دو سال اخیر نیز از رشدی فراتر از تورم عمومی حاكم بر اقتصاد كشور برخوردار بوده است و قیمت تضمینی تورمزدایی شده حاكی از افزایش در حمایت از چایكاران در این سالها است.
با عنایت به حضور دولت در بازار چای به عنوان خریدار اصلی، حداكثر تولید به قیمت تضمینی توسط دولت خریداری شده و مبادله محصول در بازار آزاد در حداقل میزان ممكن صورت میگیرد. با توجه به حمایتهای اخیر دولت مبنی بر افزایش شایان توجه قیمتهای تضمینی، در سالهای 1393-95، تمامی تولید، توسط دولت خریداری شده است.تعیین تكلیف چایهای سنواتی و تشكیل صندوق حمایت از توسعه صنعت چای كشور از اقدامات مفید دولت در این صنعت در سالهای اخیر تلقی میشود.
بدین تریب اقدامات دولت در صنعت چای در سالهای اخیر، مثبت ارزیابی میشود؛ ولیكن باید توجه داشت كه مشكل محصول چای تنها با افزایش سالانه قیمت تضمینی و خرید آن توسط دولت، مرتفع نشده و چه بسا افزایش سالانه قیمت تضمینی، مانعی در مسیر حل مشكل كیفیت برگ سبز باشد؛ چرا كه چایكاران را با رویكرد تولید محصول بیشتر و بدون توجه به كیفیت، به منظور فروش به دولت و جبران هزینه و كسب درآمد حداقلی، مواجه میسازد.
ضمن اینكه روش حمایتی مذكور به تنهایی توانایی ایجاد یك سیستم رقابتی در این صنعت را ندارد؛ چرا كه با حضور دولت به عنوان خریدار اصلی، فعالین صنعت چای انگیزه لازم برای تولید محصول با كیفیت بالا و سرمایهگذاری در این زمینه را نخواهند داشت.
بخشنامه ها و مجوزهای لازم جهت واردات چای
دولت نیز با اینكه مبالغ بالایی را به صورت یارانه به این بخش اختصاص میدهد؛ لیكن به علت عدم برنامهریزی مناسب، صرف این مبالغ ، تحولی در این سیستم ایجاد نمینماید؛ به علاوه با افزایش سن بوتههای چای، از كمیت و كیفیت برگ سبز تولیدی كاسته و این بوتهها نسبت به بیماریها و آفات بسیار آسیبپذیر شدهاند و به طور كلی بازده اقتصادی مطلوب را از دست دادهاند. از سوی دیگر با توجه به هزینههای عملیات داشت و برداشت در باغهای چای، چایكاری از نظر اقتصادی نیز در مقایسه با محصولات كشاورزی دیگر از درآمد كمتری برخوردار است.
قطعاً كاهش سطح زیر كشت و افت محصول تولیدی، لطمات جبرانناپذیر كوتاه مدت و عوارض بلندمدت به دنبال خواهد داشت كه بیتوجهی به آنها شایسته نیست.
در حال حاضر، اتكای صرف به ابزار خرید تضمینی منجر به القای این تفكر در میان سیاستگذاران دولتی و فعالین بخش خصوصی صنعت چای شده است كه افزایش مداوم و سالانه قیمت تضمینی، امری اجتنابناپذیر است؛ در حالی كه توسعه سایر ابزارهای حمایتی در چای، مكمل حمایت خرید تضمینی این محصول بوده و انتظارات افزایش سالانه قیمتهای تضمینی را تعدیل خواهد نمود.
بر این اساس در طرح «توسعه و ارتقای كیفیت چای كشور» كه با رویكرد تحلیل زنجیره عرضه محصول در سال 1392 توسط مؤسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد كشاورزی و توسعه روستایی تهیه شد، ضمن تحلیل زنجیره عرضه محصول و شناخت مسایل مبتلا به آن، بر شكلگیری قراردادها در زنجیره و كارایی سیاستها با تكیه بر تنوعبخشی حمایتها همچنین ارائه مشوقهای مبتنی بر كیفیت (چه برای تحویل برگ سبز و چه پس از آن) با استفاده از ظرفیتهای قانونی، تأكید شد.همچنین با طرح موضوع تشكیل صندوق حمایت از توسعه صنعت چای كشور و تأسیس این صندوق در سال 1394، زمینه انجام اقدامات مؤثر در حوزه تولید و بازرگانی چای فراهم شده است ناگفته نماند كه تاكنون نیز عملكرد صندوق حمایت، مفید ارزیابی میشود.
پس از ارائه طرح توسعه چای، در جلسات برگزار شده، مكرراً بر اجرایی شدن آن در صنعت چای كشور، تأكید شده و ضمن پیگیریهای وزارت متبوع، شورای اقتصاد در بند 4 مصوبه تعیین قیمت خرید تضمینی برگ سبز چای در سال 1395 آورده است كه سازمان چای كشور مكلف است ضمن نظارت دقیق بر فرآیند خرید تضمینی برگ سبز چای، اقدامات مورد نیاز را برای توسعه قراردادهای كشت و بهبود كیفیت تولید برگ سبز چای انجام داده و پیگیریهای لازم را جهت ساماندهی چای كشور از طریق اجرای عملیات بهزراعی، بهبود فرآوری و اصلاح ساختار كارخانههای چای، ترویج مصرف چای داخلی و توسعه بازاریابی از طریق صندوق توسعه چای كشور به عمل آورد. لذا امید میرود با این الزام قانونی، حمایتهای دولت از صنعت چای، هدفمند شده و با ارتقای كیفیت و كمیت محصول تولیدی، شاهد رونق بازار این محصول در كشور باشیم.
لطفا در مورد این مطلب نظر دهید